Universum Max Beckmann: te zien in Kunstmuseum Den Haag

Kom van 27 januari t/m 20 mei 2024 het Universum van schilder Max Beckmann bewonderen in het Kunstmuseum Den Haag. Beckmann behoort tot de meest eigenzinnige en unieke kunstenaars van de twintigste eeuw.

Universum Max Beckmann toont een dwarsdoorsnede van het oeuvre van deze unieke schilder. De tentoonstelling laat de wereld zien door de ogen van Max Beckmann die betekenis geeft aan de chaos van de moderne wereld om hem heen.
 

Persoonlijke beeldtaal

Max Beckmann (1884-1950) stopt zijn schilderijen barstensvol beelden en betekenissen, die niet direct te ontrafelen zijn. Een bijzondere beeldtaal, die hij ontwikkelt op basis van talloze bronnen als literatuur, religie, mythologie en eigen observaties. Zijn schilderijen zijn geladen, intellectueel, spiritueel. Maar de, in Duitsland geboren, Beckmann is ook een mondaine 'man van de wereld' die in zijn werk de invloeden van de moderne tijd verwerkt. Hij dompelt zich onder in eigentijdse vormen van amusement: de magische wereld van theater, circus en cinema zijn belangrijke impulsen.
 

Grip op de ruimte

In zijn schilderijen volgt Max Beckmann de traditionele genres van de schilderkunst: portretten, stillevens, landschappen en mythologische en historische voorstellingen. Het vernieuwende en moderne van zijn werk zit niet zozeer in zijn keuze van het onderwerp, maar juist in zijn uitwerking daarvan. Door elementen uit die werkelijkheid te nemen en in zijn voorstellingen te herschikken, krijgt hij grip op de wereld om hem heen.

De manier waarop hij de ruimte weergeeft, of eigenlijk manipuleert, is uniek. Van de vroege monumentale, traditionele composities tot scherpe kaders, hoekig en vervreemdend perspectief, opstapelingen, afsnijdingen en opvallende formaten. Koortsachtige voorstellingen soms, met ontelbaar veel objecten en figuren in vaak afgebakende, benauwende ruimtes. Perspectieven die niet losstaan van het leven van de kunstenaar en resoneren met het onstuimige Europa tijdens en tussen twee wereldoorlogen. Zijn Beckmanns schilderijen soms een reactie op de kantelende samenleving? Zijn het verwerkingen van zijn eigen ervaringen, in de oorlog of later, als hij Duitsland ontvlucht?
 

Levensloop

Na de Eerste Wereldoorlog, groeit de reputatie van Max Beckmann snel. In het interbellum verschijnen publicaties en tentoonstellingen van zijn werk. Hij reist geregeld naar Parijs of Berlijn. Een zaal met zijn werk in de Berlijnse Nationalgalerie, een eer die geen andere levende kunstenaar toekomt, vormt de kroon op het werk.

Bij de opkomst van het nationaal socialisme is er geen ruimte meer voor de progressieve, moderne schilderkunst van Beckmann. Tentoonstellingen van zijn werk zijn er niet meer. Met als pijnlijke uitzondering de tentoonstelling van 'ontaarde' kunst – een groot overzicht van wat kunst, volgens de nationaalsocialisten, vooral niet moet zijn.

Met zijn vrouw ontvlucht Max Beckmann Duitsland, om nooit meer terug te keren. Ze  belanden in Nederland waar Max zeegezichten schildert: Scheveningen, Zandvoort, plekken waaraan hij dierbare herinneringen koestert. Doorreizen naar New York, waar hij naar toe wil, lukt niet door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Noodgedwongen vestigt hij zich in Amsterdam en betrekt een woning met studio aan het Rokin. Na de oorlog emigreert Beckmann naar de Verenigde Staten, waar hij een aanstelling krijgt aan de Washington University in Saint-Louis en later in New York. Hier krijgt hij de erkenning die hem toekomt als een van de kopstukken van de moderne, West-Europese schilderkunst. Hij overlijdt in New York in 1950.
 
Ga voor de uitgebreide en interessante informatie over de schilder Max Beckmann en voor het bestellen van tickets naar de website van het Kunstmuseum Den Haag.