Topstukken Maarten van Heemskerck voor het eerst naar Nederland
Van 28 september 2024 t/m 19 januari 2025 is – 450 jaar na zijn dood – de eerste overzichtstentoonstelling ooit van Maarten van Heemskerck te zien in het Frans Hals Museum, Stedelijk Museum Alkmaar en Teylers Museum.
Vanuit 12 landen komen topstukken van Maarten van Heemskerck (Heemskerk, 1498 - Haarlem, 1574) naar Nederland. In de tentoonstelling wordt duidelijk hoe vernieuwend, expressief en theatraal het werk van deze belangrijke Hollandse renaissancekunstenaar is.
Omvangrijk oeuvre
Heemskercks werk is verspreid over belangrijke musea en privécollecties over de hele wereld. Een klein gedeelte ervan bevindt zich in Nederland. Met 50 schilderijen, 16 tekeningen en 68 prenten van Maarten van Heemskerck bieden de samenwerkende musea in deze tentoonstelling op drie locaties een representatief beeld van zijn omvangrijke oeuvre. De helft van de aan hem toegeschreven schilderijen is tijdelijk bijeen in Nederland. Er is gekozen voor de kwalitatief beste werken én werken waarin zijn hand relatief recent is herkend. Een deel hiervan komt uit privécollecties en is dus normaliter zeer beperkt toegankelijk voor het grote publiek.
Drie onderscheidende periodes
Elk museum toont een onderscheidende periode uit het leven van deze invloedrijke en succesvolle 16de-eeuwse kunstenaar. In het Frans Hals Museum staat onder de noemer ’Vernieuwer met lef' het vroegst bekende werk van Heemskerck centraal, gecombineerd met dat van tijdgenoten als Jan van Scorel en Jan Gossart. Van zijn religieuze schilderijen vol expressie tot zijn levensechte portretten van de opkomende burgerij, compleet met rimpels. Van Heemskerck toont lef met zijn vernieuwende, realistische manier van schilderen. In 'Naar Rome' vertelt Stedelijk Museum Alkmaar over Heemskercks reis naar Italië en laat zien hoe die ervaring uitmondde in gedurfde en voor die tijd verrassende en vernieuwende werken. Hij komt in Rome aan als de eerste beelden uit de oudheid worden opgegraven. Ook maakt hij er kennis met het werk van Michelangelo, Rafaël en tijdgenoten. Dit alles maakt enorme indruk op Heemskerck. Zijn stijl wordt nog expressiever en zeer dynamisch. Daarmee groeit hij uiteindelijk uit tot de belangrijkste vertegenwoordiger van de Italiaanse renaissance in de noordelijke Nederlanden. Teylers Museum zet Heemskerck in ‘Pionier op papier’ neer als vernieuwer van de Nederlandse prentkunst. Met ruim 60 prenten toont het museum het succesvolle ondernemerschap van de kunstenaar: zijn prenten werden op grote schaal verspreid en waren een inspiratiebron voor onder meer Rembrandt.
Vele topstukken
Naast het absolute meesterwerk De heilige Lucas schildert de Madonna uit 1532 uit de eigen collectie, dat momenteel een spectaculaire metamorfose ondergaat en geheel gerestaureerd wordt gepresenteerd, zijn in het Frans Hals Museum enkele bijzondere vroege portretten te zien. Portret van een spinnende vrouw (circa 1528) uit Museo Nacional Thyssen-Bornemisza (Madrid), dat nooit eerder in Nederland te zien was, is één van de topstukken. Heemskerck beeldde in dit schilderij een vrouw af terwijl ze in een kamer werkt aan een spinnewiel – achter haar aan de muur hangt een mandje met schaar en garen. In die tijd was zo’n realistische, huiselijke achtergrond in een portret heel nieuw.
Catalogus
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus over het leven en het werk van Maarten van Heemskerck van de hand van Ilja Veldman, internationaal erkend Heemskerck-deskundige, met een bijdrage van Jessica Roeders en Mireille te Marvelde, restauratoren van het Frans Hals Museum, over de materialen en technieken van Heemskerck. De publicatie – de eerste over de volle breedte van Heemskercks oeuvre – wordt uitgegeven door WBOOKS in een Nederlandstalige en Engelstalige editie.
Meer informatie
Ga voor meer informatie en het bestellen van tickets naar de sites van de musea.
Frans Hals Museum
